czwartek, 8 grudnia 2022
Uroczyste zakończenie Akredytacji I bibliotek warmińsko-mazurskich
sobota, 22 października 2022
Zagrzeb: Vidimo se!
To już koniec naszego pobytu w Chorwacji. Zagrzeb pożegnałyśmy wraz ze wschodem słońca na lokalnym lotnisku. Przed nami wieloetapowa podróż do Olsztyna. Przywozimy ze sobą nie tylko pamiątki oraz materiały i prezenty od chorwackich bibliotekarzy, ale także nowe doświadczenia, inspiracje, pomysły czy kontakty do koleżanek i kolegów z tej części Europy.
![]() |
Wschód słońca nad lotnikiem w Zagrzebiu |
piątek, 21 października 2022
Zagreb: Kierunek - Rijeka
W piątek wyruszyłyśmy na południowy zachód od stolicy. Naszym celem była Rijeka - miasto, które odwiedziła we wrześniu, również w ramach projektu Erasmus+, nasza koleżanka z biblioteki. Po jej rekomendacji skontaktowałyśmy się z dyrektorem biblioteki w Rijece - Niko - który serdecznie zareagowal na naszą wiadomość i zaprosił nas w odwiedziny.
Biblioteka w Rijece finalizuje obecnie projekt w ramach programu Erasmus+, który rozpoczęła w 2019 roku, a którego realizacja zostala wydłużona przez wybuch pandemii. Projekt ten zakłada wzmocnienie czytelnictwa osób starszych przy wykorzystaniu nowych technologii.
Aby móc to zrealizować, bibliotekarze musieli rozwinąć swoje kompetencje w tym zakresie, przygotować się do prowadzenia zajęć z osobami 60+, tak aby zaproponowana oferta dla dorosłych odpowiadała realnym potrzebom lokalnej społeczności.
W ramach planowanych działań i warsztatów uczestnicy zajęć edukacyjnych, warsztatów nauczą się m.in. jak korzystać z e-booków czy jak założyć i prowadzić bloga internetowego. Ważna jest ich aktywizacja w przestrzeni cyfrowej, pokazanie im możliwości Internetu, ale też bezpiecznych sposobów korzystania z niego. Partnerami biblioteki w projekcie są instytucje zarówno z Chorwacji, jak i z zagranicy (jedna z nich to również biblioteka).
Obecnie trwa budowa nowej siedziby dla instytucji, do której przeniesiona będzie główna biblioteki Rijeki. Już teraz bibliotekarze pracują nad planowaniem wzbogaconej i rozbudowanej oferty dla wszystkich grup użytkowników - nowa siedziba będzie kilka razy większa od poprzedniej!
![]() |
Biblioteka w Children's House |
Obok powstającego budynku działa też instytucja o nazwie Children's House, która jest współadministrowana przez bibliotekę. Jej ideą było połączenie ofert kilku instytucji z Rijeki i zaoferowanie dzięki temu różnorodnych, ciekawych usług. Do ChH przychodzą dzieci i młodzież wspólnie z dorosłymi - rodzicami, opiekunami, nauczycielami. Szczególnie w soboty organizowane są aktywności dla całych rodzin.
![]() |
Widoki że zwiedzania Rijeki |
Po zwiedzaniu biblioteki i rozmowie z jej pracownikami - Christianem i Christiną:) - cieszyłyśmy się widokami na wybrzeżu i wybornymi lodami podczas naszego ostatniego wieczoru w Chorwacji.
Zagrzeb: Past and the Future
Nasz ostatni dzień w NSK rozpoczęłyśmy spotkaniem z Mariną, która kieruje Chorwackim Instytutem Bibliotekoznawstwa. Jako pracownik biblioteki narodowej zajmuje się m.in. ochroną dziedzictwa narodowego w Chorwacji. Opowiedziała nam m.in. o kolekcjach zbiorów specjalnych, unikalnych materiałach w zbiorach NSK oraz przepisach prawnych chroniących materialne dziedzictwo. Przeprowadziła nas przez proces zapewnienia ochrony prawnej zabytkowym materiałom i - jak sama mówi - była już nawet kilka razy proszona przez policję o identyfikację i potwierdzenie autentyczności rzadkich, zabytkowych zbiorów, które ze względu na swoją ogromną wartość finansową trafiały na czarny rynek.
Kolekcja najcenniejszych zbiorów piśmienniczych, które NSK gromadzi od XVII wieku, nosi nazwę Croatica.
![]() |
Drukarki 3D - Digital Laboratory |
Z kolei Dunja, która jest konsultantem NSK ds. bibliotek publicznych, opowiedziała nam o współpracy z bibliotekarzami. Chorwacka sieć bibliotek publicznych jest znacznie mniejsza od polskiej: zawiera w sobie prawie 200 bibliotek głównych i ponad 100 filii. Ciekawe jest, że po nowelizacji prawa bibliotecznego w 2019 roku zwiększyła się liczba bibliobusów, dzięki którym coraz większa liczba mieszkańców może wypożyczać książki, szczególnie jeśli w ich okolicy nie ma dostępu do stacjonarnej bibliotek.
Bibliotekarstwo w Chorwacji jest bardzo ustandaryzowane, zarówno ze względu na regulacje międzynarodowe, jak i te krajowe. Same zbieranie statystyk z bibliotek publicznych jest scentralizowane - jako jedyna zbiera je biblioteka narodowa, aby na ich podstawie tworzyć tabele statystyczne i opisowe analizy.
![]() |
Studio do nagrywania podcastów - Digital Laboratory |
Na koniec naszej wizyty w NSK miałyśmy okazję zobaczyć Digital Laboratory, po którym oprowadzała nas Sanja. Ta warsztatowa przestrzeń jest stworzona z myślą o edukacji dorosłych oraz młodzieży, aby zapoznawać ich z nowymi technologiami. Podczas grupowych i indywidualnych zajęć mogą korzystać m.in. z komputerów, drukarek 3D czy interaktywnych tablic. Dysponują również profesjonalnym studio do nagrywania podcastów wyposażonym w niezbędny sprzęt do rejestrowania i edycji nagrań. Jest ono używane do tworzenia bibliotecznego podcastu, a także wynajmowane przez zewnętrznych partnerów.
W jednym miejscu zebrano sprzęt pozyskany przez NSK w ramach różnych projektów. Większość usług oferowana jest za darmo, wyłącznie druk 3D wiąże się z symboliczną opłatą.
![]() |
Materiał do tworzenia wydruków 3D - Digital Laboratory |
To był świetny punkt na zakończenie naszej wizyty w NSK, ponieważ pokazuje, jak umiejętnie łączyć przyszłość z przeszłością - edukowanie w zakresie nowych technologii oraz opiekę nad narodowym dziedzictwem.
czwartek, 20 października 2022
Zagrzeb: Gradska knjižnica
Trzeci dzień naszej mobilności upłynął pod znakiem miejskich bibliotek w Zagrzebiu. Do południa udało nam się odwiedzić dwie z nich: bibliotekę główną i filię im. Augusta Cesarca. To, co je różniło już na pierwszy rzut oka, to zupełnie różne lokalizacje. Pierwsza z nich mieści się w starym budynku przy dworcu kolejowym, jednak już teraz tworzone są plany budowy nowej siedziby dla tej biblioteki - o dofinansowanie na ten cel stara się miasto Zagrzeb. Druga z kolei jest tak trudna do znalezienia, że eskortowała nas do niej Aleksandra, kierowniczka filii. Budynek, w którym ma swoją siedzibę ta filia, otaczają stragany i lokalni wystawcy, którzy codziennie wystawiają się na tamtejszym targu.
![]() |
Widok z okna biblioteki głównej |
Użytkownicy zagrzebskich bibliotek mogą korzystać z dwóch aplikacji: ZaKi Books i eZaKi. ZaKi Books to pierwsza chorwacka aplikacja mobilna do wypożyczania e-booków zintegrowana z systemem bibliotecznym Zaki. Użytkownicy KGZ wypożyczą e-książki posługując się numerem dowodu osobistego i PIN-em. Z kolei w aplikacji eZaKi, dostępnej zarówno w wersji online, jak i mobilnej, mogą zarejestrować się, płacić kartami bankowymi, korzystać z cyfrowej karty, sprawdzać stan wypożyczeń i rezerwacji.
![]() |
Wypożyczalnia w bibliotece głównej |
Wszystkie grupy wiekowe mieszkańców, w tym osoby dorosłe, mogą korzystać z szerokiej oferty aktywności oferowanych przez Miejską Bibliotekę w Zagrzebiu. Poszczególne filie realizują szereg projektów edukacyjnych, m.in. Green Library for Green Zagreb, 65+, STEM.
Sztandarowym projektem zagrzebskich placówek prowadzonym od 2017 roku jest "Green Library for Green Zagreb". Ma on na celu przede wszystkim edukowanie społeczeństwa w zakresie ekologii i ochrony środowiska, a także uświadamianie mu, jak dbać o nie na co dzień. Mieszkańcy mogą dzięki niemu brać udział m.in. w edukacyjnych spotkaniach i warsztatach oraz wykładach, pokazach filmów dokumentalnych, wystawach, wydarzeniach w przestrzeniach publicznych, a także korzystać ze zbiorów o tej tematyce kupowanych w ramach projektu. W działanie zaangażowana jest mniej więcej połowa zagrzebskich placówek.
![]() |
Self check dla czytelników |
Ważnym projektem przeciwdziałającym wykluczeniu osób starszych jest natomiast 65+. Dzięki niemu seniorzy kreatywnie i aktywnie spędzają czas poprzez np. uczestnictwo w warszatatch edukacyjnych, ćwiczeniach ruchowych (przed pandemią), lekcjach języków obcych, wykładach i innych wydarzeniach kulturalnych. Program jest współfinansowany przez miasto Zagrzeb.
Po powrocie do NSK poznałyśmy Ivo i Sonję, którzy opowiedzieli nam o pracy w Centrum Informacji we wszystkich jej aspektach - od udzielania podstawowych wskazówek dotyczących pracy biblioteki aż po wyszukiwanie archiwalnych materiałów czytelnikom starającym się poznać przeszłość swojej rodziny.
Nasz środowy program zamknęłyśmy z energiczną Gabrielą i jej zespołem z działu zajmującego się restaurowaniem i konserwacją zbiorów. Zobaczyłyśmy różne etapy przywracania świetności starym drukom, ale też sposoby ochrony materiałów bibliotecznych oraz popularyzowania narodowego dziedzictwa (wystawa z hologramami musiała robić wrażenie!). Miałyśmy rzadką okazję być w miejscach dostępnych tylko dla pracowników NSK.
![]() |
Prace nad digitalizacją i konserwacją zabytkowych zbiorów |
Z niezapomnianymi wrażeniami po wycieczce do przeszłości ruszyłyśmy na dalsze zwiedzanie Zagrzebia:)
środa, 19 października 2022
Zagrzeb: content is the key!
Drugiego dnia w NSK przejął nas dział PR i marketingu.
Na samym początku spotkałyśmy się z Draganą i Dagmar, które pokazały nam m.in. aktualną stronę WWW i opowiedziały o planach stworzenia nowej witryny dla instytucji.
Ciekawostką jest, że aby maksymalnie ułatwić użytkownikom korzystanie z biblioteki, pracownicy NSK stworzyli też aplikację Smart Library, która pomaga odnaleźć się w labiryncie korytarzy rozlokowanych na kilku piętrach.
![]() |
Prezentacja strony WWW NSK |
Praca działu to także organizacja działań promocyjnych całej instytucji - wymaga ona więc sprawnej koordynacji w tak dużej bibliotece. Nasze koleżanki pokazały nam swój sposób na sprawne zarządzanie czasem i zasobami ludzkimi, m.in. poprzez spotkania zespołu i tworzenie harmonogramu prac, które ostatecznie przybierają formę elektronicznego kalendarza.
Przemyślane działania promocyjne to także profilowanie treści pod kątem odbiorcy - Dagmar jako tłumaczka zatrudniona w NSK przygotowuje tłumaczenia wybranych treści promujących wydarzenia biblioteki na język angielski.
Następnie rozmawiałyśmy ze specjalistami od PR i organizacji wydarzeń - zarówno Nela, jak i Ante są z wykształcenia dziennikarzami. Do ich głównych zadań należą m.in. kontakty z mediami, tworzenie informacji prasowych, a także przygotowywanie pracowników NSK do wystąpień przed kamerami. Mają ręce pelne roboty - ich kalendarz wydarzeń i imprez jest bardzo napięty, tym bardziej że atrakcyjne przestrzenie NSK są często wykorzystywane i wynajmowane przez zewnętrzne instytucje, w tym przedstawicieli rządu.
![]() |
Monografia NSK 1607-2007 |
Biblioteka narodowo-uniwersytecka prowadzi także działalność wydawniczą. Nasi koledzy i koleżanki pracują nad publikacjami wydawanymi przez instytucję - katalogami, monografiami, czasopismami, pracami naukowymi itd. Część z nich jest dostępna również w formie cyfrowej. Do zadań Neli i Ante należy również koordynowanie wystaw, które prezentowane są nie tylko w siedzibie biblioteki i w innych miejscach w Chorwacji, lecz także za granicą.
Czas wolny postawiłyśmy wykorzystać na wizytę w jednym z zagrzebskich muzeów oraz zwiedzanie charakterystycznych miejsc stolicy - spacer w tak piękną pogodę to była sama przyjemność!
![]() |
Kościół św. Marka w Zagrzebiu |
![]() |
Widoki z zagrzebskiej starówki |
wtorek, 18 października 2022
Zagrzeb: Dobro jutro!
Poniedziałkowy poranek oznaczał dla nas jedno - start naszej wizytacji w Narodowej i Uniwersyteckiej Bibliotece w Zagrzebiu. Uzbrojone w Google maps ruszyłyśmy przez miasto w kierunku jego nowszych dzielnic, by punkt 9:30 stanąć w progach książnicy.
Po małych kłopotach lokalizacyjnych znalazłyśmy się z naszą opiekunką Antoniją. W końcu mogłyśmy zobaczyć osobę, z którą kontaktowałyśmy się we wszystkich sprawach dotyczących organizacji naszej mobilności w Zagrzebiu.
![]() |
Budynek NSK w Zagrzebiu |
Po krótkiej prezentacji i informacjach organizacyjnych przyszedł czas na zwiedzanie biblioteki. Nie udało nam się oczywiście dotrzeć do każdego miejsca i działu, a zobaczenie głównych sal dostępnych dla użytkowników i tak zajęło nam jakieś dwie godziny.
Budynek, w którym mieści się NSK, jest monumentalny - został wybudowany specjalnie na potrzeby biblioteki. Pracuje w nim ponad 300 osób i mieści w sobie około 3 mln zbiorów. Jako że instytucja pełni rolę zarówno biblioteki narodowej, jak i uniwersyteckiej, zbiory dostępne są na miejscu (część w z nich w formie elektronicznej).
![]() |
Biblioteczne wnętrza |
NSK posiada również 4 kolekcje zbiorów specjalnych - miałyśmy przyjemność odwiedzić jedną z nich, tj. kolekcję grafik. Oglądałyśmy nie tylko unikalne zbiory autorstwa Picassa, Rembrandta czy uznanych chorwackich twórców, ale także grafiki z polskim akcentem - specjalnie dla nas przygotowano pocztówki z Krakowa i Warszawy, które znajdują się w bibliotecznych zasobach.
![]() |
Warszawska pocztówka ze zbiorów NSK |
![]() |
Dzieło Rembrandta ze zbiorów NSK |
Ana-Marija, która była naszym przewodnikiem po bibliotecznych zakamarkach (łatwo zgubić się w tym labiryncie!), posiada imponującą wiedzę historyczną, więc przeszłość samej biblioteki została zaprezentowana też w innych, pozabibliotecznych kontekstach.
Z perspektywy naszej instytucji ciekawa była prezentacja Centrum Ustawicznej Edukacji dla Bibliotekarzy, które zapewnia doskonalenie zawodowe dla pracowników wszystkich typów bibliotek z całej Chorwacji.
Nasz pierwszy dzień mobilności w bibliotece zakończyłyśmy bardzo miłym akcentem - wspólna kawa, na którą zaprosiły nas Antonija i Marta, była przedłużeniem naszych rozmów o podobieństwach i różnicach w bibliotecznej pracy, wyzwaniach, które na nas czekają i wielu innych rzeczach (niekoniecznie zawodowych ;) )